Керек теле
Керек теле | |
Дәүләт | Россия[1] |
---|---|
Административ-территориаль берәмлек | Чукотка автономияле округы |
Тел типологиясе | агглютинатив тел |
Телнең ЮНЕСКО статусы | үле тел[d][2] |
Ethnologue каталогында телнең статусы | 9 Dormant[d][3] |
һәм
Керек теле (үз атамасы — аӈӄалҕакку) — чукотка-камчатка телләре тел гаиләсенә кергән керек халкы теле; аны Коряк теле берлегенең диалекты яки кабилә телләренең берсе дип карарга мөмкин. Кереклар чукчалар белән тыгыз контактта.
Тел Чукотка ярымутравы буйлап Беринг диңгезенә кадәр Анадырь лиманыннан Камчаткада Олютор борынына кадәр таралган; шуннан соң ареал көньяктан Опука елгасы авызына кадәр тарайган (Камчатканың географик чигеннән бераз төньяккарак). Керек теле — язмасыз. Фольклор авыз иҗаты формасында тапшырылган булган. Керек телендә беренче язмала үрнәкләре XX гасырның 60-ынчы елларына карый. Милләтара аралашу теле булып чукча теле торган, азрак — рус теле. XX гасырда кереклар тулысынча диярлек чукчалар тарафыннан ассимиляцияләнгән булган.
1991 елда керекча өч кенә кеше сөйләшкән: Иван Увагыргын (хатыр диалекты), Николай Етынкэу һәм Екатерина Хаткана (мейныпильгын диалекты). 2005 елдан бирле тел үле булып санала — сөйләшүчеләрнең соңгысының үлгәннән соң. 2010 елда халык санын алу буенча 10 кеше керек телендә сөйләшә дип күрсәткән.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ ScriptSource - Russian Federation
- ↑ Красная книга языков ЮНЕСКО
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675